بررسی وضعیت مصرف سیگار و عوامل مؤثر بر گرایش به ترک در دانشجویان خوابگاه های دانشگاه علوم پزشکی تبریز

مقدمه: ترک سیگار در جوانان و نوجوانان یکی از اولویت­های برنامه­های پیشگیری می­باشد. هدف مطالعه حاضر تعیین شیوع مصرف سیگار، بررسی تجربیات ترک سیگار و عوامل مؤثر بر گرایش به ترک سیگار در بین نمونه­ای از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی می­باشد. مواد و روش­ها: در مجموع 523 نفر (293 زن، 246 مرد) از دانشجویان در یک مطالعه مقطعی شرکت کردند. ابزار جمع­آوری اطلاعات یک پرسش­نامه خود ایفا بود که شامل سؤالاتی در مورد اطلاعات دموگرافیکی سؤالاتی به­صورت باز و بسته جهت تعیین وضعیت مصرف سیگار، تجربیات ترک، گرایش به ترک، مصرف الکل و مصرف مواد اعتیاد آور قبل و بعد از شروع مصرف سیگار بود. داده­ها توسط آزمون­های t-test و و دقیق فیشر با استفاده از نرم ­ا فزار spss آنالیز شدند. یافته­ها: شیوع کلی مصرف سیگار9/8% (18 % مردان و 4/1% زنان) بود. بین جنس و وضعیت مصرف سیگار و هم­چنین بین بین مصرف الکل و مصرف سیگار رابطه آماری معناداری وجود داشت (001/0p<). مهم­ترین دلایل شروع مصرف سیگار، کنجکاوی، کسب تجربه جدید و امتحان کردن (76/37%)، کسب لذت و سرگرمی (48/17%)، مشکلات روحی و روانی و آرامبخشی (08/16%)، دوستان سیگاری ( 38/15%)، ناآگاهی و بی­تجربگی (89/4%) بودند. 16/54% مصرف­کنندگان کنونی سابقه اقدام به ترک داشتند. آگاهی از مضرات سیگار (47/43%)، عدم وابستگی و علاقه به سیگار (73/21%)، تنفر از دود سیگار (04/13%)، توصیه­های دیگران (69/8%)، موقعیت اجتمایی (69/8%) مهم­ترین دلایل ترک سیگار بودند. مهم­ترین دلایل عدم موفقیت در ترک مشکلات مادی و اجتماعی (26%)، افسردگی و مشکلات عصبی (23%)، وابستگی روحی و روانی (23/19%)، و دوستان سیگاری (38/15%) بودند. از عوامل تأثیرگذار در ایجاد انگیزه برای ترک، ضرر جسمانی ناشی از مصرف سیگار، اعتقاد به مضر بودن سیگار، بیماری­های مرتبط با سیگار و موقعیت اجتماعی خود به ترتیب بیش­ترین تأثیر را داشتند. شیوع مصرف اکثر مواد اعتیادآور بعد از شروع مصرف سیگار در مقایسه با قبل از آن بالا بود. نتیجه­گیری: با شناخت هرچه بیش­تر عوامل مؤثر در ایجاد انگیزه برای ترک سیگار می­توان برنامه­های پیشگیری بسیار کارآمدتری را برای جوانان طراحی کرد.